Nekpijn bij volwassenen

Wie krijgt nekpijn, en wat zijn de oorzaken?

Nekpijn komt veel voor. Meer dan de helft van de mensen krijgt op een bepaald moment in hun leven te maken met nekpijn. Onderzoek geeft aan dat dit gemiddeld 25% van de vrouwen en 20% van de mannen is. Welke 'typen' nekpijn zijn er? En welke oorzaken zijn er te noemen? U leest het hierna.

  • 'Mechanische' nekpijn komt het meeste voor. Dit wordt ook wel 'gewone' of 'aspecifieke' nekpijn genoemd. Onder de oorzaken vindt men lichte verwondingen, verrekte spieren of pezen in de nek. Een slechte lichaamshouding is ook een gangbare oorzaak. Nekpijn komt bijvoorbeeld meer voor bij mensen die een groot deel van hun werkdag aan een bureau zitten in een 'voorovergebogen' positie. Heel vaak is de exacte oorzaak van de pijn niet bekend.
  • Een whiplash verwonding, meestal ten gevolge van een auto-ongeluk, veroorzaakt nekpijn.
  • Acute (plotselinge) primaire torticollis (‘draaihals’ of dwangstand van de hals). Men spreekt van een 'torticollis' als het hoofd naar een bepaalde kant verdraaid is en het erg pijnlijk en moeizaam is om het weer terug te draaien. De meeste gevallen zijn, naar men denkt, te wijten aan een lichte beschadiging of een slechte houding tijdens de slaap, waardoor één of meer spieren aan een kant van de nek 'verkrampt' raken. De pijn en de kramp ebben meestal vanzelf weg en verdwijnen na een paar dagen zonder behandeling. Soms kan de torticollis een ernstigere oorzaak hebben.
  • Degeneratie of artrose ('slijtage') van de halswervels (wervels) en de tussenwervelschijven is een veel voorkomende oorzaak van nekpijn bij oudere mensen. Dit wordt soms ook wel 'cervicale spondylose' genoemd. 
  • Cervicale radiculopatie komt voor wanneer de wortel van de zenuw cervicaal (in de nek) in de knel komt of beschadigd raakt, op de plek waar deze uit het wervelkanaal treedt. Dit veroorzaakt, naast de nekpijn, symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen en zwakte (verlies aan spierkracht) in delen van de arm, die door de zenuw bediend worden. De meest voorkomende oorzaken zijn cervicale spondylose en tussenwervelproblemen (de tussenwervelschijf is het zachtere weefsel tussen de wervels. Een tussenwervelschijf kan op de zenuw drukken – we noemen dit een hernia, in dit geval cervicaal dus een nekhernia). Een aantal minder voorkomende stoornissen kunnen ook cervicale radiculopatie veroorzaken.
  • Ernstigere en zeldzamere oorzaken omvatten: reumatoïde artritis, botaandoeningen, kanker, en ernstige verwondingen die de wervels, het wervelkanaal of de zenuwen in de nek beschadigen.

De rest van dit artikel gaat uitsluitend over de gewone 'mechanische' type nekpijn.

Wat zijn de symptomen van gewone mechanische nekpijn?

Pijn ontwikkelt zich in de nek en kan naar de basis van de schedel en de schouders uitstralen. Nekbewegingen kunnen de pijn erger maken. De pijn kan zich naar een arm, een hand of de vingers verbreiden. Dit wordt veroorzaakt door de irritatie van een zenuw die door het wervelkanaal in de nek naar de arm loopt.
Er kan gevoelloosheid of tintelingen in een deel van de arm of de hand optreden. Het beste is de arts te raadplegen als deze symptomen zich voordoen, omdat dit op een probleem met een zenuw in de nek kan duiden.

Wat is de prognose bij een aanval van mechanische nekpijn?

De prognose is meestal goed bij de meeste gevallen van acute (plotselinge) nekpijn. De symptomen verbeteren vaak na een paar dagen en verdwijnen gewoonlijk binnen een paar weken. Het tijdsbestek t.a.v. de symptomen verschilt echter per persoon. Sommige mensen ontwikkelen chronische (aanhoudende) nekpijn. Als je chronische nekpijn ontwikkelt, neigt de pijn te komen en te gaan, met van tijd tot tijd een 'aanval'.

Hoe kan ik weten of de pijn te wijten is aan een ernstiger oorzaak?

De arts kan door onderzoek vaststellen of een aanval van nekpijn mechanisch is en niet te wijten aan een ernstigere oorzaak. Symptomen die een aanwijzing kunnen zijn dat het om een ernstiger probleem gaat, zijn de volgende:

  • Als de nekpijn zich ontwikkelt terwijl je ziek bent vanwege een ander probleem, zoals reumatoïde artritis, AIDS of kanker
  • Als de pijn steeds erger wordt
  • Als de functie van een arm aangetast wordt, van bijvoorbeeld het ontstaan van zwakte of onhandigheid van een hand of een arm, tot echt krachtsverlies. Zoals eerder gezegd, kan bij mechanische nekpijn enige gevoelloosheid of tintelingen voorkomen. Dit is echter meestal licht en verdwijnt binnen vier weken.
  • Als je andere ziekteverschijnselen hebt, zoals gewichtsverlies en koorts.
  • Als de wervels pijnlijk en gevoelig zijn (wat op een botprobleem kan wijzen).

Wat is de behandeling bij gewone mechanische nekpijn?

Nekoefeningen doen en actief blijven
Probeer de nek zo normaal mogelijk te bewegen. In het begin kan de pijn vrij heftig zijn en zul je misschien een dag of twee rust moeten nemen. Beweeg de nek voorzichtig zodra het mogelijk is.
De nek niet laten 'verstijven'. Probeer de reeks nekbewegingen steeds te vermeerderen. Beweeg de nek zachtjes in alle richtingen, en doe dit om de paar uur, verschillende keren per dag. Voor zover mogelijk doorgaan met de normale activiteiten.
In het verleden werd weleens een halskraag gedragen bij een aanval van nekpijn. Het probleem met deze halskragen is, dat ze de juiste nekbewegingen belemmeren. Onderzoek heeft uitgewezen dat een halskraag ‘contra-productief’ is en niet moet worden geadviseerd.  Er is meer kans op een snelle genezing als je regelmatig nekoefeningen doet, en je nek actief houdt. Men denkt ook dat het actief houden van de nek tijdens de aanval van nekpijn meehelpt om chronische (aanhoudende) nekpijn te voorkomen.

Medicijnen
Pijnstillers zijn vaak nuttig. Het beste is om pijnstillers regelmatig in te nemen totdat de pijn vermindert. Dit is beter dan de medicijnen zo nu en dan, wanneer de pijn heel erg is, in te nemen. Als je ze regelmatig inneemt, kan dit verergering van de pijn voorkomen. Hierdoor kun je de oefeningen doen en de nek actief houden.

  • Paracetamol op volle sterkte is vaak voldoende. Voor een volwassene betekent dit maximaal twee tabletten van 500 mg, vier keer per dag.
  • Ontstekingsremmende pijnstillers. Sommige mensen vinden dat deze beter werken dan paracetamol. Ibuprofen kun je bij de apotheek kopen. Andere ontstekingsremmers zijn verkrijgbaar op recept zoals Diclofenac of Naproxen. Mensen met astma, hoge bloeddruk, nier- of hartproblemen of maaglijden moeten voor ontstekingsremmers altijd overleggen met hun behandelaar.
  • Een sterkere pijnstiller, zoals codeïne, is een optie als de ontstekingsremmers niet geschikt zijn of niet goed helpen. Codeïne wordt vaak in combinatie met paracetamol genomen. Verstopping is een veel voorkomende bijwerking van codeïne. Veel drinken en vezelrijk voedsel gebruiken kan helpen om dit te voorkomen. 
  • Een spierontspanner, zoals diazepam, wordt soms een paar dagen voorgeschreven, vooral als de nekspieren heel gespannen zijn waardoor ze de pijn erger maken.

Andere adviezen

  • Zorg voor een goede lichaamshouding. Trek je schouders een beetje naar achteren en loop 'als een model'. Als je aan een bureau zit, probeer dan niet te gaan hangen maar blijf rechtop zitten.
  • Een stevig steunkussen kan tijdens de slaap verbetering geven.
  • Fysiotherapie. Het is niet duidelijk of dit een groot verschil maakt bij mechanische nekpijn. Verschillende vormen van fysiotherapie kunnen geprobeerd worden, maar er is geen sterk bewijs dat het nuttig is. Wat wel nuttig is, zijn de adviezen van een fysiotherapeut voor nekoefeningen om thuis te doen. Gewoonlijk adviseert de arts pijnstillers en lichte nekoefeningen. Gaat het daarmee niet beter, dan kun je contact opnemen met een fysiotherapeut.

Behandelingen kunnen moeten worden bijgesteld, en overleg met een arts is nuttig, als:

  • de pijn erger wordt;
  • de pijn langer duurt dan 4-6 weken;
  • zich andere symptomen ontwikkelen zoals gevoelloosheid, spierzwakte of tintelingen in arm of hand.

Andere behandelmethoden kunnen geprobeerd worden als de pijn chronisch (aanhoudend) wordt. Chronische nekpijn is soms gerelateerd met angstgevoelens en depressie of aan ‘stress’, die misschien ook behandeld zouden moeten worden.

En het autorijden?

Om veilig auto te rijden, moet je je hoofd snel kunnen draaien. Het is beter om geen auto te rijden totdat de ergste pijn of stijfheid verdwenen is.